با توجه به افزایش قیمت جهانی نفت، ارزیابی وضعیت فعلی و افق آینده صنعت نفت کشور، حایز اهمیت است.

اختصاصی اخبار نفت: با توجه به افزایش قیمت جهانی نفت، ارزیابی وضعیت فعلی و افق آینده صنعت نفت کشور، حایز اهمیت است. در همین راستا به کارگیری همه امکانات برای بازگرداندن تولید به میزان پیش از تحریم و به تبع آن افزایش ظرفیت تولید نفت ضروری به نظر میرسد. بر اساس برآوردهای شرکت ملی نفت امکان تولید روزانه ۶.۴ میلیون بشکه نفت در کشور وجود دارد هرچند برخی مراجع پژوهشی،ظرفیت بالاتری را برای تولید نفت کشور تخمین می زنند. بکارگیری شرکتهای دانش بنیان در برنامه توسعه‌ای صنعت نفت، مسیر افزایش تولید نفت را هموار و اشتغال بالایی ایجاد می کند که در راستای نامگذاری سال جدید به عنوان «سال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» از سوی مقام معظم رهبری خواهد بود. لذا ضروریست ساز و کار افزایش تولید نفت در کشور فراهم شود و سرمایه گذاری در بالادست به طور جدی تری در دستور کار قرار گیرد. 

در صنعت پتروشیمی شاهد توسعه در مدل کسب و کار جدیدی با کمک بخش خصوصی و هلدینگها هستیم که در مسیر خوبی قرار گرفته است. اما در حوزه بالادست صنعت نفت همچنان در حال بکارگیری الگوهای بسیار قدیمی هستیم. پتانسیل اصلی ما در صنعت نفت، حوزه بالادست است که امکان افزایش تولید نفت و تبدیل آن به فرآورده و محصولات باارزش را میسر می کند. بنابراین در حوزه بالادست صنعت نفت باید نهضت افزایش تولید با بهره گیری از پتانسیلهای موجود، بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و تمرکز وزارت نفت ایجاد تحرک در حوزه بالادست باشد. 

مسئولان در مجموعه نفت، اعداد بالا و امیدوارکننده ای برای سرمایه گذاری در صنعت نفت مطرح می کنند اما شرایط حمایتی، مدلهای قراردادی و مدلهای کسب و کار به گونه ای باید باشد که امکان جذب این سرمایه ها فراهم شود. 
اگرچه سرمایه داخلی، برای افزایش ظرفیت تولید نفت کافی نیست و نیاز به جذب منابع خارجی وجود دارد اما با منابع موجود نیز می توان گامهایی برداشت. البته مشکل اول، منابع مالی نیست. ابتدا باید منابع داخلی را تجهیز کنیم و سازمانهای کارفرمایی هم همراه شوند و زمینه تقویت ساز و کارهای موجود را فراهم کنیم.

ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، میتواند اجرای پروژه های انرژی با منابع مالی کمتر را تسهیل کند. اگر میادین نفتی ایران را به دو گروه میادین در حال بهره برداری (Brown Field) مانند اهواز و مارون و میادین جدید (Green Field) تقسیم کنیم، همچنان پتانسیل بالایی در میادین قدیمی وجود دارد لذا باید عمده تمرکز روی این میادین باشد. شرکتهای ایرانی که سطح تکنولوژی متوسطی دارند - که البته در سالهای اخیر نسبت به گذشته رشد خوبی داشته اند - می توانند در میادین در حال بهره برداری، با حفر چاه و تعمیر چاههای قدیمی یا افزایش ظرفیت چاههای موجود، ظرفیت تولید را افزایش دهند. این افزایش ظرفیت به سرعت وارد مدار تولید می شود چراکه تاسیسات آن موجود است. بازسازی تاسیسات سطحی و ایستگاههای تقویت فشار گاز یا تلمبه خانه های نفت نیز به بهبود کیفیت نفت و افزایش تولید کمک می کند. 

کاهش سطح بوروکراسی با استفاده از این قانون موجب می شود پیمانکار قبل از انجام تمام اقدامات مورد نیاز برای توسعه میدان، با درآمد حاصل از افزایش تولید در فاز مقدماتی، برای مراحل بعدی پروژه سرمایه گذاری کند. بنابراین می توان توسعه میدانی را که نیازمند ۲ میلیارد دلار سرمایه گذاری است، با سرمایه گذاری ۴۰۰ میلیون دلاری هم آغاز کرد. 

در صنعت پتروشیمی، باید یک پلنت پتروشیمی به طور کامل راه اندازی شود اما در صنعت نفت با ظرفیتهای موجود می توان در میدانی مشخص، افزایش تولید ایجاد کرد و با منابع مالی حاصل از فروش نفت همان میدان، ظرفیت تولید را ارتقا داد. در این صورت امکان فعال کردن بخشی از ظرفیت بالادست با سرمایه گذاری کمتر فراهم می گردد. نرخ برگشت سرمایه در پروژه های نفت نیز با هیچ بخشی قابل مقایسه نیست. در پتروشیمی در شرایط مطلوب، ۲۰ درصد برگشت سرمایه ارزی وجود دارد ولی گاه در یک پروژه نفتی شاهد ۳۰۰ درصد برگشت سرمایه هستیم و سه برابر سرمایه گذاری یک سال، ارزش تولید سال بعد آن خواهد بود. پروژه ای که قرار است ۲۰ هزار بشکه نفت تولید کند، اگر یک سال دچار وقفه شود به معنای آن است که ۲۰ هزار بشکه نفت، ضربدر ۳۶۵ روز، ضربدر ۱۰۰ دلار از دست داده ایم! به همین دلیل مکانیزم پروژه های نفتی در تمام دنیا بر این اساس است که پروژه ها در موعد مقرر به بهره برداری برسند.

لازمه عملیاتی شدن فرآیند فوق، انعطاف پذیری از طرف کارفرما و تسریع در مراحل تصویب طرح ها و همچنین همدلی و اتحاد استراتژیک بین دولت و بخش خصوصی و کارفرمایان و پیمانکاران برای افزایش تولید نفت است.

*مدیرعامل پیشین اویک و پتروپارس