به ترکیبات نفتی پالایش شده، پالایش شده جزئی و یا غیر پالایش شده که در کمتر از 240 درجه سانتی گراد تقطیر می شود و جزو فرار نفت است، نفتا اطلاق می شود.

اخبار نفت: به ترکیبات نفتی پالایش شده، پالایش شده جزئی و یا غیر پالایش شده که در کمتر از 240 درجه سانتی گراد تقطیر می شود و جزو فرار نفت است، نفتا اطلاق می شود. نفتا در برخی موارد در تولید بنزین و ترکیبات آروماتیک استفاده می شود و با اینکه شبیه به بنزین است، اما تفاوت های زیادی نیز دارد که باعث می شود در شرایط عادی، بهایی ارزانتر از بنزین داشته باشد. اما گاهی نیز پیش آمده که در برخی شرایط خاص نیاز به نفتا در بازارهای دنیا افزایش یابد و این افزایش نیاز نسبت به عرضه، نرخ آن را نیز افزایش دهد. این موضوعی است که هفته گذشته در کنفرانس خبری جلیل سالاری مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی با انتقاد او مواجه شد؛ اما اصل ماجرا چیست؟
 
سالاری چندی پیش ابتدا به به موضوع صادرات بنزین در دولت قبل اشاره کرد و مدعی شد در مقطعی شاهد صادرات بنزین با قیمت لیتری پانصد تومان بودیم. این سخنان سالاری حواشی فراوانی بویژه در شبکه های اجتماعی ایجاد کرد؛ برخی مسئولان وقت از جمله مدیرعامل بورس انرژی نیز این موضوع را تکذیب کردند و گفتند هیچگاه بنزین با چنین قیمتی صادر نشده است.  وی سپس در نشست خبری دیگری در نمایشگاه نفت تهران هفته گذشته، در حالیکه که پاسخ روشنی درباره واقعیت بنزین پانصد تومانی ارائه نداد، گفت که در مقطعی بنزین با قیمت چهار هزار تومان و نفتا با قیمت بیش از شش هزار تومان صادر شده است؛ درحالیکه نفتا محصولی ارزانتر از بنزین است!
 
این سخن سالاری درباره ارزانتر بودن قیمت نفتا نسبت به بنزین در شرایط طبیعی، صحیح است. اما چه چیز باعث شده در آن دوره کوتاه نفتا با قیمتی گرانتر از بنزین صادر شود؟ برای یافتن پاسخ این پرسش باید به دوران پاندمی کرونا بازگردیم؛ دوره ای که به دلیل محدودیتهای اجتماعی و قرنطینه ها در سراسر جهان، تقاضا برای بنزین کاهش یافت اما متعاقبا تقاضا برای انواع ماسک، دستکش، الکل، سرم و سایر ملزومات بهداشتی که پلی اتیلن و پلی پروپیلن از مواد اولیه آن است و با استفاده از نفتا تولید می شود، افزایش یافت. بنابراین طبیعی است که وقتی دنیا به سمت تولید این محصولات و افزایش شدید مواد بهداشتی و بسته بندی حرکت می کند، تقاضا برای نفتا هم افزایش و همزمان تقاضا برای سوخت در دوران کرونا کاهش یابد. به همین دلیل هم بود که در آن دوره، پتروشیمی شازند و پتروشیمی های مشابه که محصولات با پایه الفین تولید می کنند، سود بالایی داشتند؛ زیراکه هم در داخل کشور و هم در خارج، تقاضای زیادی برای آن وجود داشت.
 
ذکر این نکته ضروری است که حتی در آن زمان هم که برای کسب درآمد بیشتر، ایران نفتای بیشتری صادر می کرد؛ باز هم بنزین را ارزانتر از بهای واقعی خود نفروخت و فقط به دلیل اینکه صادرات نفتا که پایه بسیاری از محصولات پرکاربرد و پرتقاضا محسوب می شود، منطقی و از لحاظ مالی، بسیار سودآور بود، گرانتر از بنزین انجام شد. به عبارت ساده تر وقتی برای کالایی مانند بنزین تقاضا کم است و از آنطرف تقاضا برای کالایی مانند نفتا افزایش می یابد و به تبع آن قیمت آن هم گرانتر می شود، عقل سلیم حکم می کند نفتای بیشتری صادر شود و حتی در مقطعی به دلیل فشار تقاضا با قیمت بیشتری از بنزین هم صادر شد. بنابراین به نظر می رسد آنچه درباره صادرات نفتا با قیمت گرانتر از بنزین و ایراد به آن گفته شده، به دلیل رشد بی‌سابقه تقاضا برای نفتا از یک سو و کاهش تقاضا برای بنزین به دلیل محدودیتهای کرونایی از سوی دیگر بوده که نه تنها نشان از ارزان فروشی بنزین ندارد، بلکه نشان از بکار بردن درایت در آن مقطع زمانی خاص دارد که موجب شد با گرانتر فروختن نفتای ارزان، برای کشور درآمد بیشتری کسب شود.