این روزها بحث تبدیل وضعیت مشمولین ایثارگر وزارت نفت داغ است؛ فرایندی که بر اساس شنیده‌ها منتج به رسمی شدن حدود ۲۷ هزار نفر از نیروهای شاغل (قراردادی و پیمانکار) در این وزارتخانه خواهد شد.

اخبار نفت: این روزها بحث تبدیل وضعیت مشمولین ایثارگر وزارت نفت داغ است؛ فرایندی که بر اساس شنیده‌ها منتج به رسمی شدن حدود ۲۷ هزار نفر از نیروهای شاغل (قراردادی و پیمانکار) در این وزارتخانه خواهد شد. بنابراین با توجه به اینکه هم‌اکنون حدود ۶۳ هزار نفر نیروی رسمی در وزارت نفت مشغول به کارند، با تبدیل وضعیت مشمولین ایثارگر، تعداد کارکنان رسمی به یکباره بیش از ۴۰ درصد افزایش خواهد یافت. اما این افزایش ناگهانی و بی‌ضابطه چه تبعاتی دارد؟

سرخوردگی نخبگان:

 وزارت نفت همواره یکی از مقاصد هدف فارغ‌التصیلان رشته‌های مهندسی مرتبط با صنعت نفت برای اشتغال است؛ حال در شرایطی که تعداد قابل‌توجهی از فارغ‌التحصیلان نخبه و تراز اول بهترین دانشگاه‌های کشور در رویای استخدام در این وزارتخانه به سر می‌برند، کمی این‌طرف‌تر هزاران نفر بدون اینکه تحصیلات، سوابق کاری، بهره هوشی، توانمندی و صلاحیت‌شان مورد کوچکترین ارزیابی‌ قرار گرفته باشد، در حال طی فرایند رسمی شدن هستند!

فاجعه در ساختار مدیریتی:

در وزارت نفت، مناصب مدیریتی تقریبا فقط به کارکنان رسمی این وزارتخانه سپرده می‌شود چرا که تنها کارکنان رسمی (و مدت‌معین‌ها که تنها حدود هزار نفرند) می‌توانند روی سمت بنشینند؛ بنابراین از آنجا که سمت سازمانی برای کارکنان قراردادی مدت‌موقت و پیمانکار تعریف نشده، واگذاری سمت‌های مدیریتی نیز به آنان امکانپذیر نیست. بماند که چطور قرار است این‌همه سمت ایجاد شود! فعلا فقط تصور کنید قرار است هزاران گزینه محتمل مدیریتی به ساختار منابع انسانی این وزارتخانه افزوده شود. یعنی چه؟ یعنی ورود افراد بدون احراز صلاحیت به ساختار مدیریتی نفت. به طور مثال فردی که به واسطه آشنایی با فلان شرکت پیمانکار، دو سالی است در نفت مشغول به کار شده و شاید حتی مدرک دیپلم هم نداشته باشد، اگر به واسطه ایثارگری رسمی شود، می‌تواند با دریافت یک سمت مدیریتی، بر تعداد قابل‌توجهی از کارمندان باسابقه، مجرب و تحصیل‌کرده شاغل مدیریت کند. ناگفته پیداست که پنج سال دیگر، ساختار مدیریتی وزارت نفت به عنوان یکی از تعیین‌کننده‌ترین وزارتخانه‌های اقتصادی کشور دیدن دارد؛ البته اگر تا آن زمان ساختاری باقیمانده باشد!

سردرگمی سازمان بهداشت و درمان:

 اگر کارمند رسمی نفت باشید، خیلی خوب می‌دانید سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت به سختی از پس ارائه خدمات درمانی و بهداشتی به مجموعه کارکنان رسمی برمی‌آید؛ چطور قرار است به یکباره بیش از ۴۰ درصد به ظرفیت خدمت‌رسانی این سازمان افزوده شود؟ با کدام برنامه‌ریزی قبلی؟ با کدام ساختارسازی؟ اگر چنین ظرفیتی فراهم بود، خیلی پیش‌تر به درخواست نیروهای قراردادی و پیمانکار برای برخورداری از خدمات این سازمان پاسخ گفته می‎شد. چگونه یک‎شبه قرار است ظرفیت‌سازی شود؟ 

بحران پیش روی صندوق بازنشستگی: 

وزارت نفت اخیرا اعلام کرد شرط سنی و نداشتن مدرک دیپلم را هم از شرایط تبدیل وضعیت مشمولین ایثارگر حذف کرده تا دایره نیروهای رسمی باز هم گسترده‌تر شود. رسمی شدن زیردیپلم‌ها که بدون شرح است، اما درباره افراد بالای ۵۰ سال که قرار است با کَرَم وزارت نفت، رسمی شوند باید به این نکته توجه کرد که این افراد، سال‌ها به سازمان بیمه تامین اجتماعی حق بیمه پرداخت کرده‌اند. شاید بگویید خب وزارت نفت، آنان را بدهکار می‌کند تا معادل حق بیمه پرداختی طی سال‌های گذشته را به صندوق بازنشستگی نفت بپردازند. سوال اینجاست؛ با چه تضمینی؟ چه تضمینی وجود دارد که کارمند رسمی‌شده، مثلا بیش از ۱۰۰ میلیون تومان به صندوق واریز کند؟ همین الان زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد که «اگر طبق قانون تبدیل وضعیت شده‌ایم، چرا ما باید تاوانش را بدهیم؟ خود نفت برای این مشکل، راهی پیدا کند». به نظر می‌رسد با دست‌فرمان فعلی، ورشکستگی تمام‌عیار صندوق بازنشستگی نفت از آنچه فکر می‌کنید، نزدیک‌تر باشد.

 بار مالی مضاعف روی دوش نفت: 

گذشته از فرایند تبدیل وضعیت مشمولین ایثارگر، در باب ایثارگران شاغل در وزارت نفت هم نکاتی قابل عرض است. هم‌اکنون حدود هزار نفر نیروی حالت اشتغال ایثارگر در این وزارتخانه فعالند که بر اساس رای دیوان عدالت اداری و تاکید دیوان محاسبات، پیش‌تر مقرر شد (با توجه به اینکه این افراد در محل کار حاضر نمی‎شوند) وزارت نفت از پرداخت آیتم‌های اضافه‌کاری، ایاب‌و‌ذهاب و پاداش به آنان خودداری کند که به واسطه اخطارهای مکرر دیوان محاسبات، این ممنوعیت از اواخر سال ۹۹ اجرایی شد. حال شنیده‌ها حاکی است وزارت نفت در دوره جدید با اتکا به اخذ مصوبه‌ای از شورای اداری و استخدامی (که کاملا در تضاد با رای دیوان عدالت اداری است!)، نسبت به برقراری مجدد این آیتم‌ها اقدام کرده است. گذشته از تناقض قوانین و رویه‌ها و فارغ از بار مالی هنگفت چنین تصمیمی، این سوال پیش می‌آید که آیا این روزها هم خبری از اخطاریه‌های پی در پی دیوان محاسبات هست؟‌ 

و باز در نوبت استخدام:

 درخواست دیگری که طی دولت قبل نیز بارها از سوی ایثارگران شاغل در وزارت نفت (بیش از ۱۲ هزار نفر) مطرح شد و در دولت جدید نیز این روند ادامه یافته، درخواست ایثارگران رسمی شاغل برای استخدام فرزندانشان در وزارت نفت است. اگرچه تاکنون خبری مبنی بر موافقت با این درخواست اعلام نشده، اما شنیده می‎شود وزارت نفت از برخی شرکت‌های زیرمجموعه خواسته نسبت به اعلام اسامی فرزندان کارکنان ایثارگر شاغل اقدام کنند! الله اعلم.

بازی با کلیدواژه «ایثارگری»: 

در حالی کلیدواژه «ایثارگری» به تمام هم‌وغم معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی وزارت نفت تبدیل شده است که جواد اوجی در نخستین مصاحبه مبسوط تلویزیونی خود پس از انتصاب به عنوان وزیر نفت، اعلام کرد به تعهدات دولت قبل در قبال کارکنان نفت عمل می‌کند و وعده داد ظرف دوسه هفته، بخش قابل‌توجهی از کارکنان قراردادی مدت موقت نفت تبدیل وضعیت می‌شوند. از آن روز، ماه‌ها می‌گذرد و هنوز حتی از تبدیل وضعیت آن دسته از کارکنان قراردادی که آزمون‌های وزارت نفت را پشت سر گذاشتند و صلاحیت‌سنجی شدند هم هیچ خبری نیست.

کلام آخر:‌ 

صحبت از آینده‌ی نه چندان روشن و نابودی سرمایه‌ها در وزارتخانه‌ای است که همین الان هم مدل مدیریتی و مدیران منصوب شده‌اش، بعضا از جانب موافقان و مخالفان دولت مورد اعتراض است؛ آیا باید در انتظار وضعیتی اسفناک‌تر از امروز باشیم؟! بی‌تردید.

علیمراد فیاض