نشانه های کاهش فروش نفت ایران در پی تحریم روسیه

پایگاه خبری شبکه الجزیره: وزارت نفت ایران گفته است حتی با خرید نفت بیشتر چین از روسیه، مشتریان خود را از دست نخواهد داد. ایران می گوید علیرغم تغییرات ناشی از اثرات جنگ اوکراین و تداوم تحریم های ایالات متحده، فروش نفت این کشور در سطوح نسبتاً بالایی باقی مانده است.
بر اساس داده های وزارت نفت به نقل از خبرگزاری دولتی ایرنا و روزنامه دولتی «ایران»، ایران در حال حاضر روزانه بیش از یک میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی صادر می کند. در مجموع، این رسانه‌ها اعلام کردند که ایران در دو ماهه نخست سال جاری میلادی منتهی به 21 اردیبهشت در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، 40 درصد بیشتر نفت خام، مشتقات نفتی، گاز طبیعی و میعانات گازی فروخته است. مقام‌های ارشد دولت ابراهیم رئیسی، بارها گفته‌اند که فروش نفت در ماه‌های ابتدایی ریاست‌جمهوری او ۴۰ درصد افزایش یافته است و در عین حال از انتشار آمار دقیق خودداری کرده‌اند، زیرا کشور همچنان تحت تحریم‌های شدید آمریکا قرار دارد.
دریافت پول حاصل از فروش نفت خام و سایر محصولات از زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، کمپین تحریم‌های «فشار حداکثری» خود را در سال 2018 پس از کناره‌گیری از توافق هسته‌ای ایران در سال 2015 آغاز کرد، موضوع مهمی برای ایران بوده است. توافق مهمی که بین ایران و قدرت‌های جهانی، از جمله ایالات متحده، به‌طور رسمی به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شناخته می‌شود، با هدف محدود کردن برنامه هسته‌ای تهران در ازای کاهش تحریم‌ها انجام شد. اما جانشین ترامپ، جو بایدن، که وعده احیای توافق هسته ای را داده بود، تحریم ها را ادامه داده است.
بر اساس گزارش رسانه های دولتی ایران، این کشور در دو ماهه نخست سال 2018، 7.5 میلیارد دلار از راه فروش نفت و محصولات پتروشیمی به دست آورده که 60 درصد بیشتر از سال قبل است. در حالی که افزایش قابل توجه قیمت جهانی نفت به دلایلی همچون جنگ اوکراین از جمله دلایل این افزایش است، رسانه های دولتی دلیل اصلی این رشد را افزایش قابل توجه فروش واقعی نفت توسط دولت و موفقیت بیشتر در دریافت پول می دانند.
این در حالی است که گزارش‌ها حاکی از آن است که صادرات نفت خام ایران ضربه بزرگی خورده است زیرا تحریم‌های غرب علیه روسیه باعث شده است تا نفت خود را با تخفیف به شرق پمپاژ کند، فرصتی که چین، بزرگترین خریدار بشکه‌های ایران، از آن استفاده کرد.
شرکت داده و تحلیل کپلر اواخر ماه گذشته اعلام کرد که تحریم‌های آمریکا و اروپا به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین در اواخر فوریه و کاهش شدید صادرات رسمی نفت خام روسیهه (صادرات نفت روسیه به کشورهای آسیایی) نزدیک به 40 میلیون بشکه نفت ذخیره شده ایران در نفتکش‌های آسیایی را بدون خریدار گذاشت. این شرکت همچنین تخمین زد که صادرات نفت خام ایران قبل از آوریل زیر یک میلیون بشکه در روز بود و در آوریل به دلیل تأثیرات جنگ اوکراین کاهش یافت.
اما در بیانیه وزارت نفت ایران به نقل از ایرنا آمده است که اگرچه صادرات نفت کشور ممکن است متاثر از تغییرات بازار باشد، اما با افت شدید مواجه نخواهد شد و تنها جغرافیای بازار ممکن است تغییر کند. این وزارتخانه ظاهراً با اشاره به تخفیف‌های خود ایران، تأیید کرد که برای جذاب‌تر کردن نفت خود برای خریداران «تسهیلات» اختصاص می‌دهد، اما تأکید کرد که «فروش نفت بدون اطمینان از منافع کشور هرگز انجام نمی‌شود».
علاوه بر این، این سازمان مدعی شد که فروش نفت به اندازه کافی قوی بوده است که کسری بودجه سال گذشته ایران را پوشش دهد و به دولت رئیسی اجازه داده است که کشور را بدون استقراض از بانک مرکزی اداره کند، رویه ای که عامل اصلی تورم سرسام آور در سراسر جهان بوده است.
به گفته حمیدرضا شکوهی، روزنامه نگار و تحلیلگر انرژی، از آنجایی که روسیه نفت بیشتری تولید می کند، گزینه های بیشتری برای ارائه تخفیف دارد در حالی که غیبت آن در بازار باعث افزایش بیشتر قیمت ها می شود. او به الجزیره گفت: «وقتی ارقام نشان می‌دهند چین و هند خرید خود از روسیه را افزایش داده‌اند، طبیعتاً کشوری مانند چین قراردادهای آشکار خود را با سایر کشورها لغو نمی‌کند، بلکه خرید خود را از کشورهایی مانند ایران کاهش می‌دهد. روسیه تخفیف های بهتری ارائه می دهد، که برای چین جذاب تر است زیرا بدون توجه به اینکه چه کسی آن را می فروشد، مقادیر زیادی خریداری می کند.»
شکوهی همچنین گفت: «ایران نمی تواند تخفیف های قابل توجه بالاتری ارائه دهد زیرا ظرفیت تولید آن - که اخیراً بین 2.5 تا 2.8 میلیون بشکه در روز در نوسان است - محدود است.»
این در حالی است که حدود 15 ماه پس از آغاز مذاکرات وین با هدف بازگرداندن توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی در سال 2015، آنها هنوز به پیشرفتی دست پیدا نکرده‌اند. در صورت احیای این توافق، تحریم‌ها بر بخش‌های نفتی و بانکی ایران برداشته خواهد شد. اما ایالات متحده نشان داده است که در صورت شکست مذاکرات، فشار بیشتری بر ایران اعمال خواهد کرد، از جمله با اعمال شدیدتر تحریم های نفتی خود. مقامات آمریکایی و اروپایی اخیراً هشدار داده‌اند که احتمال احیای این توافق در حال کاهش است که صرف‌نظر از اینکه تحریم‌ها چقدر خوب اجرا شوند، پیامدهایی برای نفت ایران خواهد داشت.
شکوهی گفت: ایران قبل از تحریم ها نزدیک به چهار میلیون بشکه در روز تولید می کرد که حدود نیمی از آن را صادر می کرد. اما اکنون ایران به دلیل تحریم، فرصت فروش نفت به میزان قابل توجهی را از دست می دهد، در حالی که قیمت های جهانی بیش از سه برابر قیمت قبل از تحریم ها است و این نخستین زیان تحریم برای ایران است. وی با بیان اینکه توسعه چندین میدان نفت و گاز سال‌هاست تاخیر داشته است، گفت: در واقع جنبه دوم تحریم که به نظر من مهم‌تر است، این است که ما نمی‌توانیم سرمایه‌گذاری و فناوری برای توسعه میادین نفت و گاز خود جذب کنیم. هر روزی که ما توسعه میادین را به تاخیر بیاندازیم، ظرفیت تولید ما ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد و ما باید این را در نظر بگیریم.

متن انگلیسی گزارش الجزیره در نشانی زیر قابل دسترسی است:

https://www.aljazeera.com/news/2022/6/11/iran-says-oil-sales-strong-despite-ukraine-war-changes