تفاهمنامه نفتی با روسها از دو زاویه

تفاهم‌نامه همکاری راهبری بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت گازپروم سه‌شنبه، ۲۸ تیرماه به‌صورت آنلاین به امضای محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و ویتالی مارکلوف، قائم مقام مدیرعامل شرکت گازپروم رسید؛ تفاهمنامه ای که مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران آن را بزرگترین تفاهمنامه تاریخ شرکت ملی نفت توصیف کرد. اما نکته قابل تامل اینجاست که برای امضای این تفاهمنامه بزرگ، هیچیک از مقامات شرکت روسی گازپروم حاضر نشدند به ایران بیایند و حتی امضای تفاهمنامه به صورت مجازی هم با حضور قائم مقام مدیرعامل گازپروم انجام شد و نه مدیرعامل این شرکت!
به گزارش اخبار نفت، توسعه میدان‌های گازی کیش و پارس شمالی، فشارافزایی میدان پارس جنوبی، توسعه ۶ میدان نفتی، سوآپ گاز و فرآورده، تکمیل طرح‌های ال‌ان‌جی، احداث خطوط لوله صادرات گاز و دیگر همکاری‌های علمی و فناورانه از جمله مهم‌ترین محورهای تفاهم‌نامه بوده است.
از یک زاویه، تفاهم‌نامه ۴۰ میلیارد دلاری شرکت ملی نفت ایران و گازپروم روسیه بسیار حایز اهمیت است؛ بویژه از این جهت که به گفته مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی نفت نیاز به سرمایه گذاری 160 میلیارد دلاری در هشت سال آینده دارد و از هر گونه سرمایه گذاری خارجی برای تامین این نیاز باید استقبال کرد. بویژه با توجه به این که بخشی از پروژه های مشخص شده در این تفاهم نامه از نیازهای ضروری صنعت نفت و گاز ایران است؛ همچون فشارافزایی میدان پارس جنوبی و تکمیل طرح های ال ان جی.
اما از زاویه دیگر، ابهام جدی این است که آیا می توان به به تبدیل شدن این تفاهمنامه به قرارداد امیدوار بود؟ تجربیات قبلی با روسها نشان می دهد که روسها چندان در سرمایه گذاری و مشارکت در پروژه های نفت و گاز ایران جدی نیستند. از مجموع دو قرارداد و هفت تفاهمنامه نفتی که در دولت روحانی با روسها بسته شد هیچکدام به طور کامل اجرایی نشد و روسها تنها در یکی دو پروژه با چراغ خاموش و البته مشارکت پایینتر، فعالیت خود را ادامه دادند که متناسب با نیاز کشور نبود.
اگر روسها به این تفاهمنامه جدی تر نگاه کنند و آن را به قرارداد تبدیل کنند، باید از آن استقبال کرد اما روند گذشته و البته شرایط امضای تفاهمنامه که مدیران گازپروم حتی زحمت سفر به ایران را نیز به خود ندادند، نشان می دهد امید چندانی نمی توان به این تفاهمنامه بست که امیدواریم این چنین نباشد.