قدرت نرم عربستان سعودی فراتر از ایران

گالوپ در گزارشی درباره تاثیر ایران و عربستان سعودی در خاورمیانه نوشت: پس از سال‌ها خصومت، عربستان سعودی و ایران برای بازگشایی سفارت‌های خود در تهران و ریاض هفته گذشته اقداماتی را آغاز کردند که آخرین گام در جهت احیای روابط دیپلماتیک بین دو رقیب منطقه‌ای است.

در پی چند دهه مبارزه بین این صادرکنندگان عمده انرژی برای نفوذ منطقه ای، که اغلب با جنگ نیابتی مشخص می شود، تنش زدایی آغاز شده است. اما در حالی که ایران تا حد زیادی در تقویت متحدان نظامی خود در کشورهای همسایه موفق بوده، داده‌های گالوپ نشان می‌دهد که عربستان سعودی از حمایتی نسبی [در منطقه خاورمیانه و شمال افریقا] برخوردار است که ایران از آن برخوردار نیست.

*۱۴ درصد در خاورمیانه موافق و ۶۶ درصد مخالف سرکردگی ایران در منطقه هستند.در مقابل،۳۹ درصد موافق و ۴۸ درصد مخالف سرکردگی عربستان در منطقه هستند.*

در 13 کشور با اکثریت مسلمان از مراکش تا پاکستان، میانگین تایید سرکردگی عربستان سعودی در سال 2022 به طور قابل توجهی بالاتر از تایید سرکردگی ایران بود (به ترتیب 39 درصد در مقابل 14 درصد).
تایید سرکردگی عربستان سعودی در همه 13 کشور مورد بررسی در سال 2022بالاتر از ایران است و در بسیاری از آنها شکاف درخور توجهی در تایید ایران و عربستان وجود دارد. کویت و لیبی به دلیل ترجیح چشمگیر عربستان برجسته تر از بقیه هستند. کویت به عنوان کشور همسایه عربستان، اختلاف 47 درصدی تایید به نفع عربستان نشان می دهد که نشان دهنده روابط نزدیک بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و شرکای اوپک است، در لیبی هم اختلاف 41 درصدی به نفع عربستان است.

*تعداد حامیان عربستان در بین مردم تمام کشورهای خاورمیانه،بیش از تعداد حامیان ایران است.بیشترین میزان حمایت از عربستان به ترتیب در پاکستان،کویت و لیبی و کمترین حمایت از عربستان در یمن،فلسطین و ترکیه است.بیشترین میزان حمایت از ایران به ترتیب در پاکستان،افغانستان و الجزایر و کمترین میزان حمایت از ایران در ترکیه،اردن و یمن است.*

در حالی که تایید عربستان سعودی در همه کشورهای مورد بررسی بالاتر است، این تفاوت در ترکیه بسیار کمرنگ است، جایی که مخالفت شدید با عربستان سعودی و ایران مشاهده می شود و عربستان تنها 3% بیش از ایران مورد تایید جمعیت ترکیه است. [نکته جالب توجه این که] در سرزمین‌های فلسطینی، عربستان با اختلاف 12% بیش از ایران محبوب است. هرچند [باید توجه داشت] نظرات فلسطینی‌ها درباره همه قدرت‌های خارجی، از جمله چین، روسیه و ایالات متحده، سال‌ها به طور مشابه پایین مانده است.
سرکردگی ایران به شدت نامحبوب است
حکومت تئوکراتیکی که پس از انقلاب 1979 در ایران به قدرت رسید، با دعوت به سرنگونی حکومت های پادشاهی خلیج فارس و حکومت‌های سکولار عرب، به سرعت دشمنانی در سراسر خاورمیانه پیدا کرد. نقش جمهوری اسلامی به عنوان اخلالگر، و حمایت آن از اقلیت های شیعه در کشورهای با اکثریت سنی، آن را در تضاد با حکومت‌های سراسر خاورمیانه و مردمان آنها قرار داد.
در سال 2022، فقط در پاکستان جمع کثیری (50 درصد) سرکردگی ایران را تایید کردند. در هیچ کدام از کشورهای دیگر مورد بررسی، بیش تر از یک چهارم جمعیت، ایران را تایید نکردند، و این باعث می شود که سرکردگی ایران در میان 12 کشور دیگر به شدت نامحبوب باشد.

*بیشترین مخالفت‌ها با ایران به ترتیب در میان مردم عراق،یمن،ترکیه و لبنان است.*

کشورهایی که ایران در آنها بیشترین نفوذ را داشته است، کمترین امتیازها را به ایران دادند. اکثریت بزرگی از مردم عراق (86%)، یمن (80%) و لبنان (73%) ایران را تایید نمی کنند.
برخلاف عربستان سعودی و بیشتر منطقه، ایران غیر عرب و غیرسنی است. اما در حالی که جمعیت شیعه لبنان در سطح نسبتاً بالایی از ایران حمایت می کنند (58 درصد تأیید در مقابل 39 درصد عدم تایید)، جمعیت مسلمانان شیعه عراق این کار را نمی کنند (17 درصد در مقابل 83 درصد) که [این داده] بر تاثیر کلیدی مقتدی صدر، رهبر ملی گرای عراق، تأکید می کند.

جمع بندی
گرم شدن روابط دیپلماتیک عربستان و ایران را تنها می توان یک تحول مثبت برای جمعیت های خسته از جنگ مانند یمن در نظر گرفت که در مرکز رقابت قدرت دو رقیب قرار دارند. اما در حالی که تأثیر بالقوه چین بر همسویی منطقه‌ای، درگیری‌های جاری و برنامه هسته‌ای ایران تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده است، بسیاری از کارشناسان، چین را به دلیل نقشش در تسهیل توافق برنده شناخته اند.
در همین حال، عدم نقش آفرینی یا مشورت ایالات متحده نشان می دهد که کشورهای سابقاً وابسته به ایالات متحده در منطقه - مانند عربستان سعودی - اکنون ممکن است گزینه هایی فراتر از مشارکت با ایالات متحده را بررسی کنند.
از آنجایی که چین و روسیه شروع به ایفای نقش مهم‌تری در خاورمیانه کرده‌اند و به نظر می رسد ایالات متحده در حال از دست دادن منافع خود در منطقه است، عربستان سعودی ممکن است به‌طور فزاینده‌ای از نفوذ منطقه‌ای چشمگیر خود به روش‌هایی استفاده کند که کمتر برای منافع ایالات متحده خوشایند باشد.
عربستان سعودی علاوه بر اینکه مهمترین تولیدکننده نفت جهان است، متولی حرمین شریفین است و [به نظر می رسد] رهبر جهان اسلام تلقی می شود. محبوبیت نسبی این کشور در مناطق مجاور و اطراف، عربستان را به شریکی [برای این کشورها] تبدیل می کند که به راحتی نمی توانند این نقش را به کشور دیگری (ایران) بدهند.
#نویسنده: JAY LOSCHKY
*منتشر شده در 19 آوریل 2023 (1402.1.30) در وبسایت گالوپ
*ترجمه اختصاصی متن کامل برای کانال تلگرامی نیم‌نگاه
@NedaRazaviChannel