ایران از نظر حجم ذخایر گازی، پس از روسیه رتبه دوم را دارد و از نظر ذخایر نفتی، پس از ونزوئلا، عربستان و کانادا در رتبه چهارم قرار دارد. اما در هیچکدام، نتوانسته حضور موفقی در بازارهای جهانی داشته باشد.
شنبه ۸ مرداد ۱۴۰۱ - ۰۰:۰۰
کد مطلب : 888
اگر نفت را ملاک ارزیابی قرار دهیم، ایران در سالهای اخیر به دلیل بازگشت تحریم، دچار کاهش تولید شده و آمارهای رسمی میزان تولید نفت ایران را حدود دو و نیم میلیون بشکه در روز اعلام می کند. اگر مسیر تولید نفت ایران را دنبال کنیم می بینیم که در مقطعی در پیش از انقلاب اسلامی در سالهای دهه 1350 خورشیدی، به تولید شش میلیون بشکه در روز هم رسید که با توجه به کل نفت تولیدی جهان که کمتر از امروز بود، قدرت بزرگی محسوب می شد. اما با اعتصابهای نفتی پیش از انقلاب و ناارامی های پس از انقلاب اسلامی و همچنین جنگ تحمیلی هشت سالهف تولید نفت ایران به شدت کاهش یافت. در این مدت تولید نفت ایران کمتر از چهار میلیون بشکه در روز بود.
در دولتهای سازندگی و اصلاحات، با سرمایه گذاری گسترده برای توسعه میادین نفتی، شاهد افزایش تولید نفت تا بیش از چهار میلیون و دویست هزار بشکه در روز در اوایل دهه 1380 خورشیدی بودیم که این میزان، رکورد تولید نفت ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. در دولت محمود احمدی نژاد، بویژه پس از تحریم ایران، میزان تولید نفت ایران کاهش یافت. این درحالیست که طبق برنامه توسعه کشور، هدفگذاری روی تولید بیش از پنج میلیون بشکه در روز انجام شده بود که نه تنها به این عدد نرسیدیم، بلکه تولید نفت از قبل هم کمتر شد. این روند تا لغو تحریم و تحقق برجام یا توافق هسته ای ادامه داشت و با لغو تحریم، تولید نفت ایران دوباره به مرز چهار میلیون بشکه در روز رسید. اما باز هم با رکورد تولید نفت پس از انقلاب، حداقل سیصد هزار بشکه فاصله داشت که نشاندهنده عدم توان افزایش تولید نفت بدون سرمایه گذاری کافی و توسعه میادین بود. برجام، امید به توسعه میادین نفتی را تقویت کرد اما با بازگشت تحریمف دوباره شاهد کاهش تولید نفت بودیم.
بر خلاف آنچه دولتمردان می گویند، با تغییر دولت نیز تفاوت چندانی در تولید و صادرات نفت ایران رخ نداده و مراجع رسمی آماری، از اوپک گرفته تا منابع مورداستفاده توسط بی پی، میزان تولید نفت ایران را بدون احتساب میعانات گازی، حدود دو و نیم میلیون بشکه در روز اعلام می کنند. در واقع آنچه باعث افزایش درآمدهای نفتی دولت جدید در یک سال اخیر شده، نه به دلیل افزایش تولید و صادرات، بلکه به دلیل افزایش قیمت نفت بوده است.
بر اساس گزارش آماری انرژی جهانی 2021 و بی پی، ایران با تولید میانگین بیش از دو و نیم میلیون بشکه نفت در روز، دهمین کشور تولیدکننده نفت جهان است؛ آن هم در حالیکه چهارمین ذخایر نفت جهان را دارد و باید رتبه بهتری از نظر تولید داشته باشد. پس از برجام، ایران با تولید بیش از 3.9 میلیون بشکه در روز رتبه ششم بزرگترین تولیدکننگان نفت جهان قرار داشت. اما حالا کویت و برزیل و امارات و کانادا از ایران سبقت گرفته اند.
این درحالیست که تولید نفت باید در پایان برنامه پنجم توسعه (1389 تا 1394)، باید به حدود 5 میلیون و 150 هزار بشکه در روز می رسید که با گذشت هفت سال از آن، بسیار کمتر از آن میزان تولید میکنیم. جالبتر اینکه هدفگذاری برنامه ششم توسعه از برنامه پنجم کمتر بود که البته به آن هم نرسیدیم! بر اساس برنامه ششم توسعه کشور که باید از سال ۹۵ آغاز میشد اما به دلیل مسائل مختلف، این برنامه در سالهای ۹۶ تا ۱۴۰۰ اجرایی شد، قرار بود ظرفیت تولید نفت ایران به ۴,۷ میلیون بشکه در روز برسد اما همچنان با این ظرفیت تولید فاصله داریم.
همچنین بر اساس سند چشم انداز بیست ساله، در پایان سال 1404 قرار است مقام دومین تولید کننده نفت در اوپک با ظرفیت هفت درصد از تقاضای بازار جهانی نفت به ایران تعلق گیرد اما همین حالا، عراق، کویت و امارات به عنوان سه عصو اوپک بیش از ایران نفت تولید می کنند.
مجموعه این موارد نشان می دهد جایگاه ایران نه صرفا در اوپک بلکه در بین سایر تولیدکنندگان جهان در سالهای اخیر تضعیف شده و همچنان در معرض خطر قرار دارد.
akhbarenaft.com/vdcht6n6d23n6.ft2.html
تگ ها