آمار غلط رئیس جمهور درباره فروش نفت از کجا می آید؟

اخبار نفت: پس از آنکه وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت، با ارائه آمارهای مبهم، از افزایش چشمگیر صادرات نفت خبر داده و حتی ادعای افزایش ظرفیت تولید نفت به میزان پیش از تحریمها را مطرح کردند و این موضوعات توسط رئیس جمهور هم مطرح شد، دولتمردان با یک ابهام جدی مواجه شده اند و آن اینکه اگر افزایش فروش نفت ایران صحت دارد پس چرا گزارشهای ماهیانه اوپک، تغییری در میزان تولید نفت ایران نشان نمی دهد و مگر ممکن است صادرات نفت افزایش داشته اما تولید نفت تغییر چندانی نداشته باشد؟ ضمن این که اگر آنچه درباره میزان فروش نفت اعلام می شود واقعیت دارد، پس چرا تغییری در وضعیت اقتصادی ایجاد نشده است؟! از زمانی که این ابهام مطرح شده، رسانه های حامی دولت با جدیت بیشتری وارد عرصه شده اند تا این موضوع را توجیه کنند. در آخرین نمونه، روزنامه ایران، ارگان دولت، در گزارشی مدعی شده درآمدهای نفتی دولت، صرف کسری بودجه پارسال شده است! اما واقعیت ماجرا چیست؟

هرچند کاهش برخی محدودیتها توسط آمریکا در مسیر صادرات نفت ایران، در افزایش صادرات بی تاثیر نبوده، اما به نظر می رسد وزارت نفت برای آمارسازی از افزایش صادرات نفت و ارائه آن به دولت و توجیه رئیس جمهور برای بیان این موضوع که صادرات نفت ایران افزایش چشمگیری داشته، از تاکتیک ظریفی استفاده می کند.

ماجرا از این قرار است که امور بین الملل شرکت ملی نفت، نفت را به شرکت بازرگانی نفت ایران (نیکو) که به طور سنتی مسئول فروش نفت ایران است می فروشد؛ بدون آنکه پولی دریافت شود. اما نفتی که در اختیار نیکو قرار می گیرد با این که به فروش نرفته، جزو آمار فروش در نظر گرفته می شود! به عبارت دیگر، بین دو شرکت دولتی، یک معامله صوری صورت می گیرد. بخشی از این نفت در اختیار کارگزاران نفتی و واسطه ها قرار می گیرد تا برایش مشتری پیدا کنند و بفروشند؛ بخشی به طور امانی در اختیار کارگزاران نیکو قرار می گیرد تا برایش مشتری پیدا شود؛ بخشی در مخازن روی آب ذخیره می شود؛ بخشی بدون آنکه فروخته شود به مخازن نفت در خارج از کشور از جمله فجیره و چین منتقل می شود و در مجموع میلیونها بشکه نفت در آمار فروش امور بین الملل شرکت ملی نفت قرار می گیرد بدون آنکه این نفت به فروش رفته باشد! در واقع این میزان نفت، جزو آمار فروش ذکر می شود اما فروخته نمی شود و باید برایش مشتری پیدا شود. هرچند حتی اگر مشتری هم برایش پیدا شود، با قیمت پایینتر از قیمت جهانی نفت به فروش می رسد.

بدین ترتیب هر میزان نفتی که طبق اسناد و مدارک، توسط امور بین الملل شرکت ملی نفت به نیکو داده شده به عنوان فروش قلمداد می شود درحالیکه لزوما آن نفت، فروش نرفته و درآمدی وصول نشده است! اینگونه است که آمار فروش نفت که به رئیس جمهور ارائه می شود بسیار بالاست اما فروش اصلی کم است!

البته افزایش صادرات نفت بدون افزایش تولید، امکانپذیر نیست و شواهد – از جمله گزارشهای ماهیانه اوپک – حاکی از آن است که نفت بیشتری تولید نمی شود. اما با این حال نفت بیشتری به صادرات – بخوانید آمارسازی برای نمایش افزایش صادرات نفت - اختصاص می یابد. یکی از دلایل این امر کاهش تقاضای نفت خام توسط پالایشگاهها است که در حال حاضر حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز تخمین زده می شود.

آمارسازی برای نمایش افزایش صادرات نفت، تا زمانی می تواند ادامه پیدا کند که تحریمها پابرجاست و خبری از شفافیت نیست. زمانی که تحریمها لغو شود، روز حساب فرا می رسد تا مشخص شود ادعای افزایش صادرات نفت و ادعای افزایش ظرفیت تولید نفت به میزان پیش از تحریمها چقدر صحت دارد!